Λάτρης, μελετητής και τακτικός επισκέπτης των αλησμόνητων πατρίδων, από τις οποίες και έλκει η καταγωγή μας, ασχοληθήκαμε είναι αλήθεια αρκετές φορές αναδεικνύοντας τομείς και στιγμές της ιστορίας τους.
Προσπάθειες παρουσίασης ενός κόσμου που, φευ, εξαφανίστηκε αφήνοντας ανεξίτηλα τα σημάδια του, τότε, για τις επόμενες γενεές. Χαράγματα μνήμης, μεγαλείο ενός ολάκερου λαού στις άκρες της καθ’ ημάς Ανατολής, μια μοναδικότητα που ακόμα και σήμερα εν πολλοίς παραμένει ανεξερεύνητη, την οποία και προκαλούμαστε να μελετήσουμε και να μεταλαμπαδεύσουμε… Σκοπός λοιπόν τούτης της μελέτης: η ανάδειξη ενός από τα δημοτικά τραγούδια της περιοχής, αλλά και των κοινών του στοιχείων με το αντίστοιχο τού ελλαδικού χώρου.Ομοιομορφία, σύνδεση, σκοποί, κυρίαρχα πρόσωπα μα και αποδόσεις…
Μια πλευρά άγνωστη εν πολλοίς ή μη επαρκώς εισέτι μελετημένη, μιας και το σύνολο, εκτός ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων, των ιστοριοδιφών,ασχολήθηκαν με μονογραφίες του τόπου καταγωγής τους, ενώ οι διδάσκαλοι χορού των πολιτιστικών σωματείων, κυρίως και σχεδόν αποκλειστικά με τους χορούς… Τους οποίους, ειρήσθω εν παρόδω, αρκετοί μετέτρεψαν σε φολκλόρ, με ό,τι τούτο σημαίνει, εγκαταλείποντας το αυθεντικό και δύσκολο, για το πλούσιο και εντυπωσιακό θέαμα που τις περισσότερες φορές είναι προσθήκες τού σήμερα.
Τα μάλα χαρακτηριστική η διαμάχη μεταξύ δύο κορυφαίων χοροδιδασκάλων για την παρουσία τού ενός εξ αυτών με το χορευτικό σύνολό του και την χρησιμοποίηση κεράτων εις τις καλύπτρες – μαντήλες των συμμετεχόντων γυναικών. Η οποία, κατά την άποψή μας, δεν ήτο αποτέλεσμα μιας επιστημονικής αντιπαράθεσης για την αλήθεια, αλλά… εν πολλοίς της άγνοιας, μιας και υπάρχουν σαφέ-
στατες βιβλιογραφικές αναφορές ιστοριοδιφών της εποχής, οι οποίες επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές και μάλιστα αιτιολογούν την απαγόρευσή τους από τη μεριά της εκκλησίας ως συνήθειες ειδωλολατρικές, κ.λπ.Βεβαίως και σπεύδουμε να το καταθέσουμε, πως το σύνολο του σωζόμενου θησαυρού είναι μια εργώδης προσπάθεια των ερευνητών του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, που εκείνους τους χαλεπούς καιρούς,με τους καταγραφείς πλησίαζαν τους χειμαζόμενους πρόσφυγες και με περισσή υπομονή και επιμονή κατέγραφαν λέξη – λέξη, αράδα – αράδα ποιήματα, μουχαμπέτια, ήθη, έθιμα… τον λαϊκό πολιτισμό αυτών των ιδιαίτερων πατρίδων του ελληνισμού Βεβαίως και προϋπήρχε μια σειρά προγενέστερων ερευνητών, λαογράφων θα λέγαμε, που με τιτάνιες προσπάθειες κατάφεραν και συνέλεξαν όλα αυτά τα μνημεία του λόγου… ακούσματα μιας άλλης εποχής, ενός διαφορετικού κόσμου. Τα οποία κατέγραψαν συστηματικά και μας τα παρέδωσαν…
Αλήθεια, τι θα μπορούσε να πει κανείς για τον Γ. Παχτίκο…Χωριό με χωριό, χειμώνα καλοκαίρι, με μοναδικά τεχνικά βοηθήματα
ένα κομμάτι χαρτί και μια πέννα, να καταγράφει τα ακούσματα από τις γιαγιάδες και τους παππούδες. Έτσι απλά, να σώζει τα ανεκτίμητα ενός ολάκερου λαού…
Φυσικά, εμείς με τη σειρά μας, «μνήμης γεγονότων χάριν», νεώτεροι και πλουσιότεροι σε βιβλιογραφία μα και μέσα τεχνικά, επιδιώκουμε μια περαιτέρω ανάλυση ή μια ίσως καλύτερη ή συστηματικότερη μελέτη και παρουσίαση των όποιων αποτελεσμάτων. Διότι και είναι παγκοίνως γνωστό αυτό, πως εκτός όλων των άλλων, ο χώρος μας, αυτός της Καππαδοκίας, δεν ερευνήθηκε όσο θα έπρεπε. Για παράδειγμα, αν μελετήσει κανείς τα εξαιρετικά πονήματα λαογραφίας των ήδη γνωστότατων καθηγητών του πανεπιστημιακού χώρου, Πολίτη, Μέγα, κ.λπ., μπορεί να δει και να χρησιμοποιήσει μελέτες πολλές από όλα τα σημεία του ελλαδικού χώρου…αλλά ελάχιστες από τον μικρασιατικό χώρο γενικά και απειροελάχιστεςαπό τον χώρο της Καππαδοκίας.
Συνεπώς, με τούτη τη μελέτη, προσπαθούμε με τις μικρές μας δυνάμεις να αναδείξουμε, έστω και κατ’ ελάχιστο, κάποιες κοινές πλευρές με αυτόν του ελλαδικού χώρου… ελπίζοντας στην ανοχή του αναγνωστικού κοινού για τις τυχόν παραλείψεις ή και εμφιλοχωρούντα λάθη.
Ακολουθούμενη μέθοδος:
• Η παρουσίαση του τραγουδιού του χώρου, με τις όποιες παραλλαγές του.
• Σχολιασμός κατά το δυνατόν…
• Η καταγραφή αντίστοιχου του ελλαδικού χώρου…
• Σκοποί, μηνύματα, σημασία κ.λπ. Δεν γνωρίζουμε ποιος διετύπωσε την παρακάτω ρήση, αλλά νομίζουμε πως έχει μάλλον δίκαιο: πως «o χορός και το παραδοσιακό τραγούδι είναι οι θεματοφύλακες διατήρησης της ιστορικής μνήμης»… και, τουλάχιστον, απ’ όσα γνωρίζουμε, αυτό είναι πραγματικότητα για μας τους Καππαδόκες… διότι και με αυτά τα ήθη, τα έθιμα, τα συναισθήματα ενός
ολάκερου λαού διαιωνίζονται.Χοροί και τραγούδια περίτεχνα μα και μοναδικά, κινήσεις σώματος γεμάτες μυσταγωγία, τελετουργικό χρώμα και θέαση… ένα αδιάσπαστοσύνολο ποτισμένο με ιστορία γενεών… που από την αρχαιότητα, μπολιασμένο με την αχλή του Βυζαντίου και προσαρμοσμένο με την ορθοδοξία,διατηρείται ίσαμε τα σήμερα.